Workshop Budalab - Bouw je eigen houten surfplank

In het najaar 2015 en voorjaar 2016 zijn er 2 cursussen ‘bouw je eigen droom surfplank’ georganiseerd in Kortrijk in het Budalab. In 10 lessen van 3 uur leerden de deelnemers een houten surfplank bouwen.

Yannick Verheust volgde deze cursus en bezorgde de Surfbuddha een uitgebreide review!

Ik had vroeger reeds een experimentje klassieke plankenbouw achter de rug met schuimkern, glasvezel en epoxy. Een eigen houten surboard maken was echter iets helemaal anders…

Een drietal jaar geleden was ik op surftrip naar Newquay, en daar had ik reeds houten surfplanken gezien. Het waren echte pareltjes, bijna te mooi om mee te surfen. Dat wilde ik zelf ook wel kunnen.

De workshop werd gegeven door Philippe Martens van Sinum surfboards.

Philippe is een gepassioneerd surfer (nu ook kiter) die al 15 jaar planken maakt, de laatste 5 jaar heeft hij zich op de bouw van houten surfplank toegelegd. Hij is op zoek gegaan naar iets ‘duurzaams’, een zoektocht naar een natuurlijker product om mee te surfen. Philippe leidt en organiseert de volledige workshop en staat iedereen met raad en daad bij.

We konden kiezen tussen 5 verschillende modellen: 5’11’’ shortboard (surf/kite), 6’4’’ fish, 6’9’’ hybrid shortboard, 8’0’’ mini malibu en 9’ classic longboard. Een eigen ontwerp was ook mogelijk.

Bij deze modellen ligt de rocker en de outline van de planken vast, maar voor de tail, neus en rails kan je zelf beslissen hoe je alles gaat afwerken.
Aangezien ik geen nood heb aan een nieuwe golfsurfplank en mij meer op strapless wave-kiten wil toeleggen, beslis ik om voor de 5’11’’ te gaan.

De eerste sessie legt Philippe het bouwproces uit en hij heeft een aantal planken bij die zich in de verschillende stadia van het bouwproces bevinden. Hij heeft ook planken die volledig afgewerkt zijn bij, zo kunnen we de verschillende mogelijke eindafwerkingen zien. (epoxy, epoxy met glasvezel, olie, …)

We moesten op voorhand doorgeven welke plank we wilden bouwen, en alles is voor iedereen netjes voorbereid. De plank bestaat uit een kern van berkenmultiplex die bekleed wordt met paulonia hout.

Het paulonia hout, dat duurzaam gewonnen is (Europese kwekerijen, geen wildkap in exotische gebieden), komt van de ‘paulonia tomentosa’ boom, het is een snelgroeiende soort die op 10 jaar tijd kapklaar is om er surfplanken uit te maken.

Paulonia hout is een beetje vergelijkbaar met balsa hout, alleen iets zwaarder en veel sterker… het is ook een hout dat zeewater bestendig is. Eigenlijk zou je de plank geen eindafwerking moeten geven… er zouden puristen zijn die dat doen…

Deze stukken hout die met de laser uitgelaserd werden, vormen de stringer en de ribben van de plank. Eenmaal in elkaar gemonteerd vormen ze het binnenwerk van de plank.

Vervolgens wordt ook de rockertafel gemonteerd en afgesteld, deze tafel laat toe van de verschillende stukken op te spannen gedurende het bouwproces. Het afstellen van de rockertafel moet heel precies gebeuren, anders kan je een kromme plank krijgen.

De boven en onderbladen van de plank zijn latten paulonia die samen gelijmd zijn tot één grote plaat. Deze zijn voor ons reeds op voorhand gelijmd.

We zetten de outline van de plank over op het hout en zagen dit uit met een figuurzaag.

Nu kan het onderblad aan de stringer en de ribben gelijmd worden. Dit gebeurt aan de hand van de rockertafel zodat alles goed op zijn plaats gehouden wordt.

Het lijmen gebeurt met sneldrogende PUR lijm, dit laat ons toe van vlot door te werken, er kan echter evengoed met watervaste houtlijm gewerkt worden.

Na uitharden van de lijm ziet de plank er zo uit. Per ongeluk had ik hier de achterkant van de plank vastgelijmd aan de rockertafel. Gelukkig is alles kunnen losgezaagd worden zonder blijvende schade aan de plank.

Vanaf nu kunnen de rails opgebouwd worden. Dit gebeurt met Paulonia strips die volgens ‘hol-bol’ principe op elkaar gelijmd worden. Dit is een tijdrovend werkje, zeker voor de grotere boards.

Het ziet er een beetje vreemd uit maar na schuren krijg je een perfecte rail. Er lijkt teveel lijm gebruikt te zijn, maar dit is nodig om de plank waterdicht te krijgen.

Nu de rails afgewerkt zijn kunnen ze ruw geschaafd en geschuurd worden. Ook de onderkant van de plank wordt gelijk getrimd met de rails.

Omdat ik een kiteplank maak, en deze veel hardere klappen te verduren krijgt dan een golfsurfplank wordt ze opgevuld met polystyreenschuim. Dit is niet strikt noodzakelijk, maar Philippe raadt af van met een holle plank te springen. Ik vul ze voor de zekerheid op met polystyreenschuim.

Vanaf nu kan er terug geschuurd worden, en het lijkt altijd maar meer op een surfplank.

De plank is klaar om het bovenblad er op te leggen. Het wordt uitgezaagd zoals het onderblad en met behulp van de rockertafel op haar plaats gelijmd.

Het bovenblad kan getrimd worden, en de rails kunnen verder afgewerkt worden. Deze worden in de gewenste vorm geschuurd, dit vond ik één van de moeilijkste stappen in het bouwproces. Het is pas op dit ogenblik dat je volledig beslist hoe de rail van je plank er definitief uit gaat zien.

Als laatste stap worden de gaten voor de leash- en vinpluggen uitgefreesd en de pluggen ingelamineerd. Het is wel even stressen als je in je zelfgemaakte bijna afgewerkte plank de gaten voor de pluggen moet uitboren … Na het schuren ziet er het picobello uit.

Als laatste geven we de plank nog een afwerkingslaag. Er zijn verschillende mogelijkheden, epoxy, glasvezel + epoxy (steviger), bootvernis, olie, Pur-vernis, ….

Ik kies voor 2 componenten matte Pur vernis. Het is even zoeken naar de juiste verdunning maar het geeft een mooi eindresultaat. Voordeel van Pur vernis is dat het goedkoop is in vergelijking met andere producten, het hardt uit bij alle temperaturen, er komt ook geen moeilijk lamineer proces aan te pas, je kan het gewoon uitrollen met een lakrolletje.

Nu nog vinnetjes monteren, een goede waxbeurt geven en de plank is klaar voor de surfdoop.

De totale duur van de bouw van mijn eerste surfplank nam tussen 40 à 50 uur in beslag. Dit lijkt heel wat maar bij een eerste plank moet je bij alles nadenken en alles dubbelchecken om geen fouten te maken. Iemand met ervaring kan een plank op 30 uur afgewerkt krijgen schat ik.

Tijdens de bouw heb je wel wat materiaal nodig, maar iemand die een beetje klust heeft reeds heel wat in huis en veel stukken kan je zelf maken. Je hoeft ook niets met de laser uit te snijden, afprinten op papier, overzetten op hout en uitzagen met de figuurzaag lukt ook.

Ik heb de plank enkel met de kite getest, omdat mijn surfniveau het niet toelaat van met zo’n kleine plank te surfen… De plank surft goed en loopt goed hoogte. Ze is echter iets zwaarder dan de meeste planken (5.1 kg met vinnen en een dikke laag wax). Het extra gewicht stoort mij echter niet bij het kiten. Vermoedelijk zorgt het extra gewicht ervoor dat ze zo vlot en comfortabel door de clapot gaat. Vrienden die ze ook getest hebben waren aangenaam verrast.

De plank is ook heel stevig, in meer dan 15 sessies die ik ermee gekite heb heeft ze honderden kilometers afgelegd en kreeg ze heel wat klappen te verduren, er is echter nog geen enkele ding te bespeuren wel een paar krasjes.
Ga je de plank lamineren met glasvezel krijg je een nog sterkere plank. Ik vermoed dat ze bij normaal gebruik ongeveer onverwoestbaar is en ze een leven lang kan meegaan…

Zoals eerder gezegd is het extra gewicht waarschijnlijk te verklaren door de polystyreen die in de plank verwerkt zit. Ter vergelijking: een holle 8’ mini malibu die ook met PUR vernis afgewerkt is weegt slechts 6 kg, dit is met single fin en wax op de plank ! Laat je de plank hol, is ze bijna niet zwaarder dan een klassieke constructie van schuim en glasvezel.

De bouw van een houten surfboard is achteraf gezien niet zo moeilijk… iedereen met een portie gezond verstand en geen twee linkerhanden kan met de coaching van Philippe zijn eigen plank maken. Een groot voordeel is dat je het moeilijke lamineerproces niet hoeft te doen. Fouten tijdens de bouw kan je meestal nog goed rechttrekken.

Ik vind het persoonlijk makkelijker dan klassieke plankenbouw, en de planken zien er echt prachtig uit.

Het was echt een leuk project om met een groep gelijkgezinde mensen intensief gedurende 10 avonden samen te knutselen. Iedereen werkt aan zijn eigen project, maar er wordt vaak samen gewerkt of van gedachten gewisseld. Wil je ze af hebben op 10 lessen moet je thuis of na de uren een beetje bijklussen.

Het geeft enorm veel voldoening om uit een stapeltje planken een schitterende surfplank te maken.
De plannen voor een volgende project zijn reeds gemaakt en het blijft boeiend, experimenteren met software, hout verzamelen, en nadenken over de shape. Hoe wordt de tail, de rails? Hoe ga ik ze afwerken? ...

Ben je gepassioneerd door surfen en knutsel je graag… probeer het zelf uit, ik garandeer dat je verkocht bent.

Nog enkele sfeerbeelden:

Alle teksten en foto's door Yannick Verheust.

BUDA::lab is een openbare werkplaats voor iedereen die graag creatief bezig is. Ontwerpers, particulieren, studenten, kinderen en scholen kunnen er gebruik maken van het machinepark en de werkplaats, workshops volgen en in contact komen met de community van makers.

Voor meer info ga naar www.budalab.be of info@budalab.be